Zofia Nałkowska – jedna z najwybitniejszych wśród polskich pisarzy XX wieku.
Jej pełne nazwisko to Zofia Gorzechowska, primo voto Rygier, z domu – Nałkowska.
Urodziła się w 1885 roku w Warszawie. Jej ojciec był znanym uczonym-geografem. Ukończyła prywatną pensję i tajny Uniwersytet Latający. Największą część swojej szerokiej wiedzy zyskała dzięki samokształceniu.
W ciągu swojego życia była dwukrotnie mężatką. Mieszkała w okolicy Warszawy, w Kielcach, Krakowie, Grodnie i niedaleko Wilna.
W okresie międzywojennym pracowała dla polskiego rządu, w Biurze Propagandy Zagranicznej. Przez lata była wiceprezesem polskiego PEN-Clubu, działała w Zarządzie Głównym Związku Literatów Polskich, była posłanką na sejm PRL.
Brała udział w pracach Międzynarodowej Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce – efektem tej działalności były Medaliony – zbiór opowiadań dokumentujących czas II wojny światowej.
Pisarka zmarła w 1954 roku.
Nałkowska debiutowała jako poetka – mając 17 lat zamieszczała swoje wiersze w warszawskich czasopismach, m.in. w modernistycznej „Chimerze” . Szybko jednak porzuciła poezję dla prozy. Od połowy pierwszej dekady XX wieku publikowała swoje powieści – Kobiety, Książe. Ich tematyka była silnie związana z nurtem młodopolskim – było to najczęściej teoretyzowanie na tematy nie mające bliższych związków z rzeczywistym życiem. Z czasem jednak autorka zaczęła coraz większą wagę przywiązywać do strony psychologicznej człowieka, do ludzkich uczuć w różnych sytuacjach życiowych. Momentem zwrotnym w twórczości pisarki był czas pierwszej wojny światowej.
Szczególne dążenie do poznania psychiki ludzkiej ujawniła Nałkowska w Charakterach – cyklu szkiców, które kontynuowane były przez wiele lat – pierwsze ukazały się w roku 1922, kolejne – w 1948.
Autorka została nagrodzona wieloma wyróżnieniami. Za swoje najwybitniejsze dzieło okresu międzywojennego – Granicę otrzymała w 1936 roku Państwową Nagrodę Literacką. Powtórnie przyznano jej tę nagrodę w 1953. Otrzymała też Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury.
Wybrana bibliografia Nałkowskiej: Rówieśnice, Węże i róże, Koteczka, czyli białe tulipany, Lustra, Tajemnice krwi, Hrabia Emil, Charaktery dawne i ostatnie, Romans Teresy Hennert, Dom nad łąkami, Choucas, Niedobra miłość, Węzły życia, Widzenie bliskie i dalekie.
GIB